TÌM LỜI GIẢI BÀI TOÁN CÂY XANH ĐÔ THỊ NỘI ĐÔ HÀ NỘI

[tiepnn]

[You must be registered and logged in to see this image.]

Cây xanh là bộ phận cấu thành quan trọng, một trong những yếu tố tạo nên diện mạo, bản sắc và không thể thiếu trong đời sống đô thị. Trong bối cảnh xu thế đô thị hóa mạnh hiện nay, ô nhiễm môi trường có xu hướng gia tăng, tiểu khí hậu ngày càng xấu đi, đặc biệt chúng ta đang sống trong thời kỳ biến đổi khí hậu thì vai trò của cây xanh càng trở lên quan trọng hơn, có tính năng cải thiện môi trường đô thị (giảm bụi, ô nhiễm không khí, tiếng ồn,...) và là một nhân tố quan trọng để đô thị ứng phó với biến đổi khí hậu.

Nhận thấy vai trò và tầm quan trọng của cây xanh trong quá trình phát triển đô thị, Thành phố đã ban hành nhiều chính sách, văn bản về cây xanh như Luật Thủ đô; Quyết định số 6816/QĐ-UBND về việc phê duyệt đề án cải tạo, thay thế cây xanh đô thị hai bên đường Hà Nội; Quyết định số 1495/QĐ-UBND về quy hoạch hệ thống cây xanh trên địa bàn Thành phố; Kế hoạch số: 134/KH-UBND với mục tiêu đầu tư phát triển hệ thống cây xanh giai đoạn đến năm 2015,…

Tuy nhiên theo TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm hiện nay chỉ tiêu bình quân không gian xanh ở Hà Nội mới chỉ 1,7m²/người, rất thấp so với quy chuẩn 2m²/người (Số liệu được đưa ra tại Hội thảo “Vườn hoa sân chơi trong các khu dân cư ở Hà Nội” do Hội Quy hoạch phát triển đô thị tổ chức ngày 6/5/2015). Trong khi đó, quy hoạch hệ thống cây xanh, công viên, vườn hoa và hồ của Thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 với diện tích bình quân 3,9m²/người. Mặt khác trong quá trình phát triển của Thủ đô, hệ thống cây xanh, đặc biệt là cây xanh đường phố (cây xanh bóng mát), đã xuất hiện nhiều vấn đề như: cây cong, nghiêng, phát triển không đều ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, an toàn giao thông; một số cây già cỗi bị mối đục thân hoặc mục gốc, thân cành có thể gãy đổ gây nguy hiểm trong mùa mưa bão; nhiều cây đã bị vi phạm, sử dụng không đúng mục đích,...

Trước thực trạng trên, việc tìm giải pháp để gia tăng tỷ lệ không gian xanh; lựa chọn chủng loại cây phù hợp với điều kiện tự nhiên, đô thị Hà Nội; giải pháp quản lý hiệu quả hệ thống cây xanh không phải là một bài toán dễ và cần rất nhiều các ý kiến của chuyên gia, nhà khoa học. Vì vậy, diễn đàn mong muốn  nhận được sự đóng góp ý kiến và chia sẻ của các nhà khoa học, đặc biệt là các đoàn viên trong Viện về một số nội dung sau:

- Làm thế nào để tăng diện tích đất cây xanh trong điều kiện quỹ đất rất hạn chế trong khu vực nội đô Hà Nội?

- Những ý kiến về chủng loại cây nên trồng trong khu vực nội đô Hà Nội (có thể đề xuất theo từng tuyến phố).

- Giải pháp nào để nâng cao hiệu quả quản lý cây xanh khu vực nội đô Hà nội?

Xin trân trọng cảm ơn!

[huyendt]

Để thực hiện xanh hóa Thủ đô, trước tiên Hà Nội cần kiên quyết thực hiện công tác quản lý hệ thống cây xanh thủ đô một cách khoa học và thiết thực. Có sự tham gia, đóng góp ý kiến của các nhà khoa học, kiến trúc sư... sự tham gia của cộng đồng là điều rất quan trọng trong việc bảo vệ và sử dụng hợp lý. 
Để thực hiện tốt, Thành phố cần học tập các nước tiên tiến, điển hình như Singapore, một quốc đảo với diện tích nhỏ nhưng lại được bao phủ bởi màu xanh của cây cối: tạo không gian mở nơi các công viên, vườn hoa, thay thế rào chắn sắt hiện nay bằng đường bao cây xanh. Trồng nhiều cây có màu sắc như: bông giấy, kèn hồng, đầu lân...; Các dự án đặc biệt trồng cây, dây leo trên trụ đèn, tường chắn, cầu vượt...; Trồng cây trong bãi đậu xe; Trồng cây ăn trái như xoài; Chuyên biệt hoá các công trình vui chơi giải trí; Cơ giới hoá và số hoá: xe tưới nước, máy cắt cỏ...; Trồng cây đa màu sắc, có mùi hương; Các tuyến đường tạo Hệ thống kết nối CV, hành lang xanh, có thể đi xe đạp, đi bộ dọc theo các kênh thoát nước, đường ven biển. Các công trình tiện nghi nghỉ ngơi,vui chơi giải trí, các tượng đài, khám phá thiên nhiên. Và thực hiện xây dựng "Hạ tầng xanh".

[hungngh]

Hà nội được biết đến là một thành phố xanh với nhiều tuyến  phố  có những cây cổ thụ được trồng cách đây cả trăm năm. Các cây xanh này cũng góp phần tạo nên một Hà nội với truyền thống là một thành phố thanh lịch, hài hòa giữ thiên nhiên và môi trường. Cùng với  quá trình đô thị hóa với tốc độ nhanh chóng, việc xây dựng các khu đô thị mới, làm cầu đường hay xây dựng một khu công nghiệp để phát triển kinh tế xã hội cho Hà nội là cần thiết, nhưng cũng cần phải cân nhắc việc phát huy truyền thống vốn có của Hà nội là thành phố xanh.  

Trong thời gian gần đây, việc trồng cây xanh tại các tuyến phố mới, dự án khu đô thị được giao cho chủ đầu tư, đây thường là hợp phần cuối cùng của dự án và nhiều chủ đầu tư trồng theo cảm tính và thông thường quy mô cây xanh chưa đủ như đồ án thiết kế ban đầu. Các chủ đầu tư tại đây thường tận dụng tối đa diện tích xây nhà, các địa điểm kinh doanh…, còn rất ít chỗ trống cho cây xanh. Hệ quả là hệ thống cây xanh của Hà nội chưa đủ để  phát huy được công năng chính đó là tạo không gian xanh cho cuộc sống đô thị, giảm nhiệt độ không khí, chống ồn, chống bụi. Để khắc phục hệ quả trên, Hà Nội cần phải tập trung khai thác có hiệu quả hệ thống công viên, vườn hoa, phát triển hệ thống cây xanh trên các tuyến đường mới mở. Việc cải tạo, trồng mới cây xanh nên thực hiện ở các tuyến đường mới mở và khu ngoại ô; trên các tuyến nội đô đã có cây xanh nên triển khai theo từng giai đoạn và có nghiên cứu kỹ lưỡng về kiến trúc đô thị và cảnh quan. Đối với tuyến phố mới hình thành trong vài năm gần đây, cần phải siết chặt quản lý, yêu cầu trồng cây đúng theo quy hoạch đô thị. Trong khu nội đô, cần tập trung duy trì, chỉ chặt hạ với những cây sâu mục. Ngay với cây xà cừ, dù không được coi là cây đô thị nhưng không thay thế ồ ạt, chỉ thực hiện hạ tán để giảm nguy cơ gãy đổ mùa mưa bão, đồng thời không trồng mới.

Mặc dù  đã xây dựng, thực hiện quy hoạch cây xanh, nhưng vấn đề quản lý cây xanh của Hà nội vẫn còn nhiều bất cập. Một trong những điểm nhấn hình thành không gian xanh Hà Nội là vành đai xanh khu vực ven đô nhưng thực tế việc đầu tư cho khu vực vành đai xanh gần như chưa triển khai. Tại các huyện ven đô, chỉ có địa phương nào lãnh đạo quan tâm thì việc trồng cây xanh mới được triển khai phần nào, chủ yếu thông qua Tết trồng cây đầu năm. Sở Xây dựng cần sớm có kế hoạch để hướng dẫn các quận, huyện ven đô đầu tư hệ thống cây xanh vành đai và khu đô thị vệ tinh theo quy hoạch.

[chienle]

Qua một số buổi khảo sát cây xanh của Đoàn thanh niên Viện (tại tuyến đường Nguyễn Chí Thanh, Đại Cồ Việt, Trần Khát Chân), nhận thấy còn nhiều bất cập, hạn chế đối với cây xanh bóng mát (cây xanh đường phố):
- Nhiều cây đã bị chăng dây điện, dây đèn không đúng quy định;
- Các cây bị đóng đinh, treo biển quảng cáo; tập kết phế thải, đặt bếp than tổ ong, để các vật dụng khác,… quanh gốc cây gây mất mỹ quan, ảnh hưởng tới sự phát triển của cây.
- Tán của một số cây đã che khuất biển báo hiệu giao thông đường bộ, che biển chỉ dẫn ngõ vào của các đường,…
- Nhiều cây có khoảng cách rất gần (< 1m) với các cột điện, trạm biến áp, tủ phân dây có khả năng gây nguy hiểm cho người dân nếu có sự cố chập, cháy điện
- Nhiều cây khoảng cách rất xa nhau, một số cây chết mà chưa bố trí phương án trồng bổ sung, thay thế;
- Các tuyến đường như Nguyễn Chí Thanh, Trần Khát Chân, một số cây: trứng cá, dâu da,… được trồng hoặc tự phát là cây không đúng chủng loại cây đô thị, cây xanh bóng mát;
- Nhiều tuyến đường như Nguyễn Chí Thanh, Trần Khát Chân được trồng quá nhiều cây hoa sữa khi mùa hoa nở mùi hoa ít nhiều ảnh hưởng tới các hộ dân khu vực.
….
Trên cơ sở khảo sát bước đầu một số tuyến phố đề xuất một số giải pháp để khắc phục hạn chế, bất cập trên:
- Hiện nay Chính phủ đã ban hành nghị định 64 về cây xanh, Nghị định số 23/2009/NĐ-CP Về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng kinh doanh bất động sản; khai thác sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng; quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật; quản lý phát triển nhà và các công sở, Trong đó Nghị định có nêu rõ mức xử phạt hành vi vi phạm các quy định về bảo vệ cây xanh, công viên và vườn hoa tại điều 44,… Chính vì vậy các hành vi như chăng dây điện, dây đèn, biển quảng cáo, đóng đinh,… là đã vi phạm quy định về cây xanh, cần có hình thức nhắc nhở, xử phạt. Muốn vậy Thành phố cần lập ban thanh, kiểm tra rà soát các cây xanh đã bị vi phạm, bị xâm chiếm để có biện pháp phù phợp bảo vệ cây.
- Cần có những buổi khảo sát chi tiết để đánh giá hiện trạng các cây: bị chết, không đúng chủng loại, che biển báo hiệu đường bộ, cong nghiêng, mối mọt, gần cột điện, trạm biến áp… để lên phương án thay thế, bổ sung, chặt cành,… Ví dụ tại đường Nguyễn Chí Thanh, Trần Khát Chân nhiều cây đã che biển báo hiệu cần phải chặt bớt cành, nhiều cây gần cột điện, tủ điện cũng nên có phương án phù hợp,…
- Trồng bổ sung các cây có khoảng cách quá xa như một số đoạn của tuyến đường Nguyễn Chí Thanh. Các cây được trồng với số lượng lớn mà ít nhiều hoa nở đồng loạt gây mùi khó chịu cho người dân khu vực như cây hoa sữa cần được thay thế bớt vì hoa sữa được trồng tốt nhất khi gần các mặt hồ.
- Hiện nay nhiều cây trên các tuyến phố trung tâm của các quận Ba Đình, Hai Bà Trưng, Hoàn Kiếm đều đã được đánh số. Vì vậy Thành phố cũng cần từng bước có chủ trương đánh số, tên cây để quản lý tại các tuyến đường, phố còn lại. Nên triển khai định vị các cây thông qua hệ thống thông tin địa lý (GIS) để quản lý tốt hơn.
- Nhiều cây được trồng hoặc mọc tự phát chưa đúng quy cách như thụt vào bên trong, vì vậy cũng cần có phương án phù hợp tùy điều kiện thực tế để chặt bỏ cây.
- Việc quản lý cây xanh cũng nên dựa vào cộng đồng vì cộng đồng chính là những người gắn bó, hưởng lợi và tiếp xúc thường xuyên với cây xanh. Điều này cũng đã được quy định rõ tại Nghị định số 64 của Chính phủ về cây xanh. Vì vậy Thành phố cũng cần có phương án, chính sách phù hợp để dần đưa việc quản lý cây xanh về cho cộng đồng địa phương.

[Sponsored content]